Techniek: Hoekenwerk in het vijfde leerjaar

In het kader van het nationaal gekozen thema 'Techniek' heb ik op donderdag 15 mei 2008 (in het tweede stagejaar dus) voor de leerlingen van het vijfde leerjaar een les gegeven waarbij meerdere elementen werden uitgewerkt. Om het enthousiasme en de betrokkenheid van de kinderen te vergroten maakte ik gebruik van de methode 'hoekenwerk'. Hierbij werden de leerlingen ingedeeld in groepjes en werden verschillende opdrachten gegeven. Om deze werkwijze vlot te laten verlopen dienden duidelijke afspraken te worden gemaakt.
In deze situatie werden zoveel mogelijk groepjes gevormd bestaande uit vier leerlingen per groepje.

Elke leerling werd voor een bepaalde uitdaging geplaatst en kreeg een specifieke verantwoordelijkheid.
Volgende taken konden de kinderen onder elkaar in onderlinge afspraak verdelen: één tijdsbewaker (zorgt ervoor dat de opdracht binnen de gegeven tijd wordt afgewerkt), één uitvoerder (voert de proef daadwerkelijk uit), één lezer + controleur (leest de opdracht voor en controleert of de resultaten realistisch zijn) en één schrijver + materiaalmeester.
Hieronder een kort overzicht van de opdrachten die uitgevoerd moesten worden:

Hoek 1: Lucht.
De leerlingen onderzochten hier 2 vragen:
1) Kunnen we een spuit gedeeltelijk indrukken als we met onze vinger het gaatje afsluiten? Probleemstelling: is lucht samendrukbaar?
2) Heeft lucht een gewicht?

Hoek 2: Verdampen en condenseren.
De leerlingen zochten het antwoord op onderstaande vraag:
1) Wat gebeurt er met een spiegel als we hem boven kokend water houden?

Hoek 3: Trillend geluid.
De leerlingen vroegen zich onderstaande vragen af bij deze hoek:
1) Wat is geluid eigenlijk? Hoe komt het dat je geluid soms kan voelen?
2) Bestaat geluid werkelijk uit trillingen?

Hoek 4: Schoon geld.
De leerlingen dachten na over onderstaande vraag:
1) Waarom blinken nieuwe geldstukken altijd mooier dan gebruikte? Wat kunnen we doen om oude te laten blinken?

Hoek 5: Spiegels.
De leerlingen onderzochten hier 3 vragen:
1) Wat gebeurt er als ik in de spiegel kijk?
2) Wat is spiegelschrift? Kan jij het lezen?
3) Wat is een periscoop?

Hoek 6: Communicatie.
De leerlingen dachten na over onderstaande vragen:
1) Kan jij communiceren met het morsealfabet?
2) Kan jij communiceren met pictogrammen/hiërogliefenalfabet?


De kinderen kregen tijdens het hoekenwerk een evaluatiekaart. Na elke opdracht werd afgesproken dat ze zelf een waardering konden uitspreken.

Via een symbool (smiley) konden ze aangeven in welke mate ze de opdracht als aangenaam of minder leuk ervaarden. Op het einde van de namiddag gaven de leerlingen te kennen (via een kort klasgesprek) dat ze de opdrachten en de werkwijze als zeer leerrijk en aangenaam hadden beleefd.
Ik merkte zelf ook heel wat enthousiasme tijdens de uitvoering van de taken. Ook de taakverdeling was voor veel kinderen een extra stimulans omdat ze verantwoordelijk waren voor een afgesproken deeltaak. De meesten vonden uiteraard het kaartje van ‘de uitvoerder’ het leukst.
Het hoofddoel van dit hoekenwerk was dat de kinderen in contact kwamen met het thema ‘techniek’. Ze werden doelgericht geconfronteerd met alledaagse experimenten zoals gezichtsbedrog, verdampen en condenseren, lucht, geluid, het morsealfabet, …
Daarnaast mogen ook andere doelstellingen niet uit het oog verloren worden. Ter illustratie geef ik enkele voorbeelden: samenwerken in groepsverband, een taak correct en volledig kunnen uitvoeren, overleg plegen, …
Het was zowel voor de kinderen als voor mij een aangename ervaring.

Hieronder het werkboekje dat elk groepje kreeg bij de start van het hoekenwerk.